اثر بخشی مصرف دوغ غنی شده با ویتامین d بر بهبود زیست نشانگرهای اندوتلیال در مبتلایان به دیابت نوع دوم: مطالعه کارآزمایی بالینی تصادفی شده

سابقه و هدف: اختلال عملکرد سلول های اندوتلیال یکی از علل مهم آنژیوپاتی دیابتی است که در نهایت منجر به بیماری های قلبی عروقی می گردد و از علل عمده مرگ و میر در مبتلایان به دیابت می باشد. در این مطالعه اثرات بهبود وضعیت ویتامین d بر وضعیت قندخون، ترکیب چربی های خون، زیست نشانگرهای کارکرد سلول های اندوتلیال در افراد دیابت نوع دوم بررسی شد. مواد و روشها: افراد مبتلا به دیابت نوع دوم به طور تصادفی به دو گروه: 1- دریافت کننده دوغ ساده (حاوی 170 میلی گرم کلسیم، فاقد ویتامین d در 250 سی سی دوغ ، تعداد 50 نفر) و گروه 2- دریافت کننده دوغ غنی شده با ویتامین d (حاوی 170 میلی گرم کلسیم، iu500 ویتامین d در 250 سی سی دوغ، تعداد 50 نفر) دو بار در روز و به مدت 12 هفته تقسیم شدند. اندازه گیری های تن سنجی، وضعیت قندخون، ترکیب چربی های خون، درصد توده چربی بدن (fm)، زیست نشانگرهای اندوتلیال نظیر اندوتلین-1 سرم، سلکتین e، ماتریکس متالوپروتیناز9 (mmp-9) در آغاز و پایان هفته 12 هفته مورد ارزیابی قرار گرفتند. یافتهها: انجام مداخله، بهبودی مشخصی در وضعیت قند خون ناشتا، میزان حساسیت به انسولین (quicki)، هموگلوبین گلیکوزیله (hba1c)، لیپوپروتئین با چگالی بالا (hdl-c)، اندوتلین -1، سلکتین e و mmp-9 در گروه 2 در مقایسه با افراد گروه 1 شد (تمام موارد، 05/0p<). به طور معنی داری تفاوت در تغییرات غلظت اندوتلین -1 ، سلکتین e و mmp-9 در گروه 2 در مقایسه با گروه 1 دیده شد (به ترتیب 63/0± 35/0- در مقابل 55/0 ± 03/0- ، 028/0 =p ، 3/7 ± 8/3- در مقابل 3/8 ± 95/0 ، 003/0 =p ، 7/3 ±3/2- در مقابل ng/ml 1/7 ±44/0+، 02/0 =p). بعد از کنترل تغییرات quicki، توده چربی بدن، محیط دورکمر، مقادیر اندوتلین-1 و mmp-9 معنی دار باقی ماند (به ترتیب 009/0 = p در مقابل 005/0=p) اما معنی داری تغییرات سلکتین e (092/0=p) حذف شد. نتیجه گیری: بهبود وضعیت ویتامین d با بهبود وضعیت قند خون، ترکیب چربی های خون و زیست نشانگر های اندوتلیال همراه است. یافته های این تحقیق اثرات مستقیم و غیر مستقیم ویتامین d را بر بهبود زیست نشانگرهای زیستی اندوتلیال نشان داد. واژگان کلیدی: ویتامین d ، دیابت نوع 2، اندوتلیلال، قند خون، چربی خون